Thoái hoá hoàng điểm là gì? Triệu chứng và cách điều trị

​Thoái hóa điểm vàng (còn gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác hoặc AMD) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa và mất thị lực nghiêm trọng. Tên gọi này thực sự đề cập đến một nhóm các bệnh thoái hóa của võng mạc – đặc biệt là điểm vàng, chịu trách nhiệm cho thị lực trung tâm và chi tiết.

1. Thoái hoá hoàng điểm là gì?

Thoái hóa điểm vàng (còn gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác hoặc AMD) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa và mất thị lực nghiêm trọng. Tên gọi này thực sự đề cập đến một nhóm các bệnh thoái hóa của võng mạc – đặc biệt là điểm vàng, chịu trách nhiệm cho thị lực trung tâm và chi tiết. Vì đây là một tình trạng không gây đau đớn và thị lực ngoại vi không bị ảnh hưởng nên nhiều người không biết rằng họ bị AMD cho đến khi bệnh ở giai đoạn nặng. Một khi đã phát triển, AMD có thể được phân loại thành dạng ướt và dạng khô. Hầu hết mọi người đều bị AMD dạng khô.

Thoái hóa điểm vàng (còn gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác hoặc AMD)

2. Triệu chứng của thoái hóa hoàng điểm

Bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi, trong giai đoạn sớm bệnh nhân có thể không cảm thấy triệu chứng rõ ràng. Ban đầu, có thể nhìn thấy vật bị biến dạng, thay đổi trong việc cảm nhận màu sắc, đọc sách rất khó khăn. Tiếp theo là giai đoạn nhìn tối hoặc mờ vùng thị trường trung tâm như có màn sương che phủ trước mắt. Theo thời gian, vùng bị ảnh hưởng có thể phát triển rộng hơn và trở nên tối hơn, thị lực người bệnh suy giảm nhanh và có thể mất thị lực trung tâm. Triệu chứng có thể ở một mắt hoặc cả hai mắt.

3. Ai là người có thể mắc thoái hoá hoàng điểm

Những người trên 50 tuổi hoặc những người có tiền sử gia đình bị thoái hóa điểm vàng phải đối mặt với nguy cơ cao nhất. Căn bệnh suy nhược về mắt này khiến người ta mất khả năng phân biệt khuôn mặt, đọc, lái xe và nhìn rõ các chi tiết. Một số người có thể không còn khả năng làm việc. Việc phát hiện và điều trị sớm mang lại hy vọng tốt nhất là giảm thiểu thiệt hại đáng kể.

• Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thoái hoá hoàng điểm. người già trên 60 tuổi là nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.
• Người hay hút thuốc.
• Người bị béo phì,chế độ ăn uống không lành mạnh.
• Tiền sử gia đình có người mắc thoái hoá hoàng điểm.
• Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh AMD cao hơn nam giới.

4. Thoái hoá hoàng điểm được khám và chẩn đoán như thế nào?

Kiểm tra mắt thường xuyên:

• Thường xuyên khám mắt tổng quát, bất kể bạn có yêu cầu đeo kính hay không. Bác sĩ  nhãn khoa sẽ kiểm tra thị lực của bạn và cũng tìm kiếm các dấu hiệu của bất kỳ bệnh mắt nào khác. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các tình trạng như thoái hóa điểm vàng, nó có thể không có bất kỳ bất thường thị giác đáng chú ý nào cho đến cuối quá trình bệnh. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào hoặc bạn thuộc nhóm nguy cơ cao (ví dụ như bạn hút thuốc, mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền sử gia đình), bác sĩ đo thị lực có thể đề nghị các xét nghiệm thêm để kiểm tra võng mạc và có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa võng mạc.
• Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đọc hoặc bắt đầu nhìn thấy các mảng tối hoặc trống trong tầm nhìn trung tâm của mình, hãy đi kiểm tra mắt ngay lập tức.

Sàng lọc tại nhà:

• Bạn có thể thực hiện một số xét nghiệm tầm soát thoái hóa điểm vàng đơn giản tại nhà. Đối với những người trên 50 tuổi, hãy nhìn vào một cạnh thẳng (ví dụ: cửa ra vào hoặc cửa sổ) từng mắt một để xem có bất kỳ “chỗ lồi” hoặc bộ phận nào bị thiếu trên đường thẳng hay không. Nếu có, hãy kiểm tra mắt của bạn ngay lập tức.
• Sử dụng bảng đo thị lực lưới Amsler có thể được khuyến nghị cho những người có nguy cơ cao bị thoái hóa điểm vàng. Được đặt theo tên của bác sĩ nhãn khoa Thụy Sĩ Marc Amsler, lưới này chứa một loạt các đường ngang và dọc với một dấu chấm ở giữa. Nếu các đường có vẻ gợn sóng hoặc bị thiếu, hãy kiểm tra mắt của bạn ngay lập tức.

Chụp mạch huỳnh quang:

• Thử nghiệm này (đôi khi được gọi là chụp ảnh võng mạc hoặc chụp mạch máu mắt) sử dụng thuốc nhuộm huỳnh quang để hiển thị bất kỳ tắc nghẽn hoặc rò rỉ nào trong các mạch máu cung cấp cho võng mạc. Thuốc nhuộm thường được tiêm vào tĩnh mạch trên cánh tay của bạn và chảy qua hệ thống máu đến các mạch máu võng mạc.
• Bác sĩ nhãn khoa của bạn sẽ sử dụng một máy chụp đặc biệt để chụp phim. Xin lưu ý rằng tầm nhìn của bạn sẽ bị mờ đến 4–6 giờ sau khi kiểm tra, vì đồng tử của bạn sẽ bị giãn ra khi sử dụng thuốc nhỏ mắt.

Chụp cắt lớp kết hợp quang học (OCT):

Chụp cắt lớp kết hợp quang học (OCT) là một xét nghiệm không xâm lấn để ghi lại hình ảnh chi tiết của võng mạc. Quá trình quét cho phép bác sĩ nhãn khoa xác định các khu vực võng mạc mỏng, dày hoặc sưng do tích tụ chất lỏng và các mạch máu bị rò rỉ. Đồng tử của bạn sẽ được giãn ra cho bài kiểm tra này và quá trình thực hiện chưa đầy 10 phút. Quá trình quét được thực hiện mà không cần tiếp xúc trực tiếp với mắt của bạn.

Điều trị thoái hoá hoàng điểm ướt:

Không có cách chữa khỏi bệnh thoái hóa điểm vàng ướt, mặc dù một số phương pháp điều trị có thể làm chậm hoặc ngừng sự tiến triển của bệnh và thị lực có thể được duy trì (hoặc thậm chí cải thiện) cho một số trường hợp

Tiêm thuốc vào mắt:

Đối với bệnh thoái hóa điểm vàng thể ướt, việc phát hiện sớm là rất quan trọng vì thuốc tiêm vào mắt (trong mắt) có thể được sử dụng để ngăn chặn các mạch máu bất thường bị rò rỉ và làm khô dịch hoàng điểm bất thường (phù nề). Tiêm lặp lại và theo dõi thường xuyên có thể ngăn ngừa mất thị lực thêm ở 95% bệnh nhân.2 Thị lực được cải thiện đáng kể ở 40% những người được điều trị.3

Tiêm kháng VEGF:

Yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF) là một loại protein được tiết ra bởi các tế bào thiếu oxy. Mức VEGF thấp là bình thường; tuy nhiên khi có lượng protein này cao, các mạch máu bất thường sẽ phát triển. Thuốc chống VEGF (ví dụ: Macugen, Avastin và Lucentis, Aflibercept (Eylea)) ngăn chặn protein và sự phát triển mạch máu bất thường tương ứng – chúng được dùng dưới dạng tiêm vào mắt. Những loại thuốc này được sử dụng trong điều trị thoái hóa điểm vàng và bệnh võng mạc tiểu đường.

Thuốc nhỏ gây mê được sử dụng để làm tê mắt và thuốc tiêm được tiêm qua một cây kim nhỏ từ bên cạnh – bệnh nhân sẽ không thể nhìn thấy kim đang đi về phía mắt của mình.

Liệu pháp quang động (PDT):

Liệu pháp quang động được sử dụng cho một số ít bệnh nhân mắc một loại AMD cụ thể. Một loại thuốc nhuộm đặc biệt, được gọi là chất cản quang, được tiêm vào tĩnh mạch cánh tay và chảy qua hệ thống máu đến các mạch máu võng mạc ở phía sau của mắt. Sau đó, một tia laser lạnh được sử dụng để kích hoạt thuốc nhuộm, với kết quả là hiệu ứng quang hóa thu nhỏ và đóng các mạch máu bất thường. Nhiều trường hợp sẽ cần được điều trị khoảng 3–4 tháng một lần. Thuốc tiêm vào mắt có thể được sử dụng kết hợp với liệu pháp quang động.

5. Điều trị thoái hóa điểm vàng khô

Thật không may, không có phương pháp điều trị được cho bệnh nhân ở dạng khô. Bác sĩ nhãn khoa có thể đề nghị thuốc bổ sung kẽm, beta carotene và Vitamin C, E ngăn ngừa bệnh phát triển nghiêm trọng hơn.

Một số lời khuyên của bác sỹ khi gặp thoái hoá hoàng điểm

Từ bỏ hút thuốc

Những người hút thuốc có nguy cơ bị thoái hóa điểm vàng cao gấp 3 lần (ngoài một số vấn đề nghiêm trọng khác liên quan đến sức khỏe), vì vậy đã đến lúc nên bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ phát triển bệnh thoái hoá hoàng điểm, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng

Ăn cá, rau củ màu xanh và vàng

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn các loại thực phẩm giàu carotenoid đặc biệt có lợi. Chúng bao gồm các loại rau có lá màu xanh đậm (ví dụ như rau bina và cải xoăn) và các loại rau có màu (đặc biệt là những loại có màu vàng, ví dụ như ngô, ớt chuông vàng, khoai lang). Thực phẩm giàu vitamin C, axit béo omega-3 (ví dụ như cá nhiều dầu như cá hồi) và kẽm cũng rất tốt cho sức khỏe của mắt.

6. Lợi ích của việc điều trị sớm

• Ít tổn thương điểm vàng do các mạch máu bất thường gây ra
• Ít phù nề hơn (sưng do chất lỏng dư thừa) ở điểm vàng, nếu không sẽ làm biến dạng hình dạng và vị trí của nó
• Ngăn ngừa mô sẹo và màng bất thường có thể hình thành dưới võng mạc và làm tổn thương mô điểm vàng
• Giảm khả năng mất thị lực trung tâm

​