Cận thị: Triệu chứng và phương pháp hạn chế tiến triển cận thị

Cận thị được coi là nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực và mù lòa trên toàn thế giới. Đến năm 2050, dự kiến 50% dân số thế giới sẽ bị ảnh hưởng, con số này bao gồm khoảng 10% số người cận thị nặng. 

Cận thị là một vấn đề cần được coi trọng bởi vì trẻ em bị cận thị càng sớm thì càng dễ trở nên trầm trọng hơn khi trưởng thành 

1. Cận thị là gì?

Cận thị là một loại tật khúc xạ xảy ra do hình dạng của nhãn cầu làm cho các tia sáng tập trung ở phía trước võng mạc, thay vì tập trung trên võng mạc, khiến người cận thị chỉ có thể nhìn thấy các vật ở gần mà không nhìn rõ các vật ở xa. 

Mắt có tật cận thị thường to và dài hơn mắt bình thường. Cận thị ở trẻ em ở người dưới 18 tuổi, trong độ tuổi đi học đôi khi còn được gọi là 'cận thị học đường'.

2. Nguyên nhân bị cận thị?

Cận thị có ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền. Ngoài ra lối sống có thể làm tăng nguy cơ phát triển cận thị, bao gồm: 

• Không đủ thời gian ở ngoài trời, thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời tự nhiên 
• Sử dụng thời gian dài tập trung vào các nhiệm vụ nhìn gần, chẳng hạn như đọc sách hoặc sử dụng các thiết bị điện tử. 

3. Ảnh hưởng của cận thị 

Cận thị ở bất kỳ độ tuổi nào cũng gây giảm khả năng nhìn xa cho mắt, ảnh hưởng tới học tập, sinh hoạt và lao động trong một số nghề nghiệp. 

Cận thị nhẹ hơn thường không gây nguy hiểm gì đáng kể cho các cấu trúc khác của mắt. Tuy nhiên, tình trạng cận thị thường tiến triển, trở nên nặng hơn theo thời gian khi mắt phát triển và thay đổi. Đặc biệt ở lứa tuổi dậy thì khi sự phát triển cơ thể nhanh chóng diễn ra. Cận thị nặng có liên quan đến nguy cơ cao phát triển các bệnh nghiêm trọng về mắt sau này, bao gồm bong võng mạc, glôcôm và thoái hóa võng mạc cận thị. 

4. Cận thị có điều trị được không?

Không có thuốc chữa trị cận thị nhưng có các phương pháp điều trị có thể cải thiện thị lực nhìn xa, bao gồm kính gọng, kính áp tròng và phẫu thuật khúc xạ. Tuy nhiên, những phương pháp này không ngăn được tình trạng cận thị trở nên nặng hơn. Phẫu thuật khúc xạ (ví dụ như phẫu thuật bằng laser) thường không được khuyến khích ở trẻ em, vì mắt của trẻ tiếp tục phát triển tới giai đoạn trưởng thành. Mặc dù phẫu thuật điều trị tật khúc xạ có thể loại bỏ nhu cầu đeo kính gọng hoặc kính áp tròng, nhưng nguy cơ xuất hiện các biến chứng của mắt cận thị đe doạ tới thị lực vẫn còn tồn tại suốt đời. 

5. Phương pháp hạn chế tiến triển cận thị 

Kính gọng đa tròng, kính áp tròng mềm đa tiêu, kính áp tròng chỉnh hình giác mạc (Ortho-K) được chứng minh có tác dụng làm chậm tiến triển cận thị. Kính Ortho-K được đeo vào ban đêm (trước khi đi ngủ) để tạm thời định hình lại hình dạng giác mạc, người bệnh sẽ tháo kính và không cần đeo kính vào ban ngày nhưng vẫn có thị lực tối ưu. 

Ngoài các phương pháp quang học, một giọt Atropine liều thấp (0,01% đến 0,05%) mỗi ngày đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc hạn chế sự tiến triển của cận thị trong rất nhiều thử nghiệm lâm sàng đáng tin cậy. Nhìn chung, mắt bạn sẽ ổn định sau 18 tuổi, lúc đó có thể xem xét phẫu thuật khúc xạ để điều trị tật khúc xạ hay tiếp tục dùng kính gọng hoặc kính tiếp xúc. 

Hiện nay, liệu pháp ánh sáng đỏ (Red light Therapy) là một bước tiến mới, có triển vọng cao trong hạn chế tiến triển cận thị, dựa trên nguyên lý tăng độ dày hắc mạc và hạn chế tăng chiều dài trục nhãn cầu.  

6. Có thể ngăn ngừa cận thị ở trẻ em không?

Bạn có thể giảm nguy cơ con mình phát triển cận thị bằng cách hạn chế thời gian của các hoạt động nhìn gần như đọc sách hoặc sử dụng thiết bị điện tử. 

Trẻ em cũng nên có nhiều thời gian hoạt động ngoài trời - lý tưởng là hai giờ mỗi ngày. 

Điều này cũng mang lại những lợi ích sức khỏe khác như tăng cường hấp thu vitamin D, phát triển chiều cao, duy trì sức khỏe tốt của xương và cơ, hạn chế những rối loạn về giao tiếp. Trẻ em nên được bác sĩ kiểm tra thị lực và khúc xạ trước khi bắt đầu đi học, và sau đó thường xuyên 6 tháng đến 1 năm/ lần. Nếu tình trạng cận thị đã có và đang tiến triển, bạn nên trao đổi với bác sĩ về những phương pháp kiểm soát cận thị. 

7. Trẻ bị cận thị và loạn thị kết hợp thì điều trị ra sao?

Loạn thị là hiện tượng giác mạc của mắt bị cong bất thường và dẫn đến nhìn mờ. Đó là một tật khúc xạ phổ biến khác và trẻ em bị cận thị hoàn toàn có khả năng có loạn thị. Kính gọng, kính áp tròng và phẫu thuật khúc xạ có thể được sử dụng để điều chỉnh cả hai tình trạng cùng một lúc. 

​