Bệnh mắt hột là gì? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị

Bệnh mắt hột là nguyên nhân gây ra khoảng 1,4% trường hợp mù lòa trên thế giới. Bệnh chủ yếu lưu hành ở khu vực Bắc Phi, Trung Đông, Nam Á và Đông Nam Á. Người ta ước tính rằng có tới 84 triệu người có bệnh mắt hột cần được điều trị.

1. Bệnh mắt hột là gì?

Bệnh mắt hột hay đau mắt hột do một số typ vi khuẩn Chlamydia Trachomatis đặc biệt gây ra (typ A, B, Ba và C), khác với các typ vi khuẩn Chlamydia gây bệnh đường sinh dục. Cần lưu ý là bệnh mắt hột không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục. 

Mắt hột là một bệnh truyền nhiễm, dễ dàng lây lan từ người này sang người khác - bằng cách tiếp xúc trực tiếp, chẳng hạn như chạm vào các chất tiết ra nhiễm bệnh từ mắt, mũi hoặc miệng hoặc do tiếp xúc gián tiếp, như chạm vào các vật dụng bị nhiễm bệnh (khăn trải giường, quần áo, khăn tắm, v.v.). 

2. Ai là người có thể mắc bệnh mắt hột

Bệnh mắt hột thường gặp ở các nước đang phát triển. Nguyên nhân chính là do mắt không được vệ sinh đúng cách do thiếu giáo dục về vệ sinh cá nhân sạch sẽ (đặc biệt liên quan đến rửa mặt), thiếu nguồn cung cấp nước sạch, môi trường ô nhiễm. Trẻ em trước tuổi đi học có nguy cơ dễ mắc bệnh nhất. Bệnh có thể kéo dài và để lại di chứng ở tuổi trưởng thành. 

Viêm kết mạc do bệnh mắt hột 

3. Triệu chứng của bệnh mắt hột

Các triệu chứng bắt đầu xuất hiện sau 5-12 ngày bị nhiễm vi khuẩn. Các triệu chứng ban đầu bao gồm: 

• Đỏ mắt 
• Sưng mí mắt 
• Chảy nước mắt, dử mắt 

Nếu không được điều trị, hoặc nếu nhiễm trùng tái phát nhiều lần, các triệu chứng lâu dài hơn bao gồm: 

• Sẹo kết mạc 
• Lông xiêu 
• Sẹo và biến dạng mí mắt trên 
• Sẹo giác mạc 
• Sự phát triển bất thường của các mạch máu giác mạc 
• Giảm thị lực, mù loà 

Sẹo kết mạc do bệnh mắt hột

4. Ảnh hưởng của đau mắt hột

Tình trạng viêm do nhiễm trùng mắt hột dẫn đến kết mạc bị sẹo và thô ráp, cản trở chức năng tự bôi trơn bảo vệ giác mạc của mắt. Bên cạnh đó, mí mắt có thể bị sẹo đến mức quay bờ mi vào trong, khiến các sợi lông mi cọ xát vào giác mạc gây tổn thương và đau nhức. Khi bệnh tiếp tục phát triển, giác mạc bị tổn thương dài ngày cũng sẽ hình thành sẹo. Các mạch máu bất thường bắt đầu phát triển vào vết sẹo, gây giảm thị lực và trong trường hợp sẹo giác mạc ở trung tâm, người bệnh sẽ bị giảm thị lực.  

5. Bệnh mắt hột được khám và chẩn đoán như thế nào?

Bệnh mắt hột được chẩn đoán bởi bác sĩ nhãn khoa, người sẽ tiến hành kiểm tra mắt, xem bệnh sử, lấy mẫu xét nghiệm vi khuẩn. 

Vi khuẩn Chlamydia gây bệnh có thể được xác định bằng phương pháp xét nghiệm khuyếch đại acid nucleic hoặc các xét nghiệm miễn dịch, mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch tiết nước mắt. 

6. Điều trị bệnh mắt hột

Điều trị bệnh hiệu quả nhất trong giai đoạn đầu của nhiễm trùng 

Thuốc kháng sinh (toàn thân, tại chỗ) là thuốc được sử dụng đầu tiên để điều trị nhiễm trùng. Toàn bộ cộng đồng cũng cần được điều trị thường xuyên để ngăn ngừa lây và tái nhiễm. 

Trong những trường hợp bệnh nặng, để lại di chứng sẹo kết mạc, sẹo mi gây co kéo ảnh hưởng tới chức năng mắt thì cần phải phẫu thuật để khắc phục. 

Một số lời khuyên của bác sĩ khi bị bệnh mắt hột 

Như với tất cả các căn bệnh, phòng ngừa là chìa khóa để tránh bị mắc và lây nhiễm. Với mục tiêu loại trừ bệnh mắt hột vào năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra một chiến lược liên quan đến sự kết hợp của các biện pháp can thiệp để giúp ngăn ngừa lây nhiễm trong các cộng đồng nơi bệnh đau mắt hột còn tồn tại. Người dân có thể phòng tránh bằng các biện pháp đơn giản, dễ thực hiện như sau:  

• Luôn rửa sạch tay sau khi lao động hay tiếp xúc với môi trường đất, nước bẩn;  
• Tập thói quen không dụi tay bẩn lên mắt; 
• Sử dụng kính khi đi đường tránh gió bụi vào mắt;  
• Rửa mặt thường xuyên hằng ngày và dùng khăn mặt riêng;  
• Không sử dụng nước ao hồ để tắm rửa, tránh để nước bẩn bắn vào mắt;  
• Thường xuyên làm vệ sinh môi trường, diệt ruồi nhặng, gián, chuột; xây dựng nhà vệ sinh sạch sẽ, di chuyển khu chăn nuôi ra xa ngăn cách với nơi ở;  
• Khi mắc bệnh phải điều trị bảo đảm thời gian theo hướng dẫn của bác sĩ,...