Những điều cần biết về tắc lệ đạo ở trẻ em

​Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi BS Nguyễn Thị Mai Phương, Bác sĩ Nhãn khoa, Bệnh viện chuyên khoa Mắt Alina

1. Tắc lệ đạo ở trẻ em là gì?

Tắc lệ đạo là tình trạng tắc nghẽn sự lưu thông nước mắt trong hệ thống ống nối thông giữa mắt xuống mũi. Là bệnh bẩm sinh hoặc mắc phải. Tắc lệ đạo có thể ở một hoặc hai bên mắt của trẻ.

2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tắc lệ đạo

Trẻ bị tắc lệ đạo thường có một số dấu hiệu sau:

• Trẻ hay bị chảy nước mắt sống và ghèn mắt. Hiện tượng chảy nước mắt sẽ nhiều hơn khi trời lạnh, có gió hoặc nắng… Đặc biệt, mỗi sáng ngủ dậy, mắt trẻ thường có nhiều ghèn vàng dính quanh mi mắt.
• Mắt trẻ lúc nào cũng ướt như vừa khóc do đọng nước mắt ở khe mi, ngấn đầy nước mắt, thậm chí nước mắt rơi thành giọt.
• Trẻ hay dụi mắt, đỏ da bờ mi.
• Có thể có biểu hiện viêm kết mạc (mắt đỏ) kéo dài và tái đi tái lại

3. Nguyên nhân tắc lệ đạo ở trẻ em

Nguyên nhân tắc lệ đạo ở trẻ em có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải. Bất kỳ một nguyên nhân nào làm cản trở sự lưu thông nước mắt từ mắt xuống mũi đều gây ra tình trạng tắc lệ đạo ở trẻ em. Một số nguyên nhân phổ biến như:

• Không có hoặc hẹp điểm lệ nằm ở góc trong của mắt (là điểm khởi đầu của ống lệ đạo).
• Dò ống lệ mũi bẩm sinh.
• Tắc lệ đạo bẩm sinh: thường gặp khoảng 50% trẻ sơ sinh. Nguyên nhân thường do quá trình hình thành lệ đạo trong bào thai chưa hoàn chỉnh nên đầu dưới của ổng lệ mũi còn màng tắc, hoặc do biến dạng ống xương của ống lệ mũi.
• Bất thường vùng xương hàm mặt cũng làm tăng khả năng mắc phải tắc lệ đạo, gặp trong hội chứng Down.
• Polyp mũi làm tắc nghẽn đường thoát nước mắt của ống lệ mũi có thể là nguyên nhân gây tắc lệ đạo ở trẻ sơ sinh.
• U: bất kỳ một khối u nào có khả năng gây chèn ép ống dẫn nước mắt đều là nguyên nhân của tắc lệ đạo.

4. Chẩn đoán tắc lệ đạo ở trẻ em

Dựa vào biểu hiện trên lâm sàng mà các bác sĩ sẽ chẩn đoán và đánh giá mức độ tắc lệ đạo ở bệnh nhi:

• Ướt mắt, chảy nước mắt có thể kèm theo dử mắt.
• Bơm thông lệ đạo thấy nước trào ngược lại.

5. Điều trị tắc lệ đạo ở trẻ em

Tắc lệ đạo không phải bệnh hiếm gặp, cũng không quá phức tạp nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra viêm mủ túi lệ mãn gây viêm kết mạc, viêm giác mạc; gây áp xe túi lệ thậm chí gây viêm tổ chức hốc mắt; gây dò túi lệ (trong trường hợp axpe vỡ).

Tùy nguyên nhân và độ tuổi: Nếu không có điểm lệ và dò màng ngăn ở điểm lệ thì có thể rạch làm thông lệ đạo. Nếu nguyên nhân do rò túi lệ thì điều trị bằng phẫu thuật đóng lỗ rò. Nếu nguyên nhân do tắc ống lệ mũi bẩm sinh thì tùy theo độ tuổi của trẻ mà có chỉ định điều trị phù hợp.

Trẻ tắc lệ đạo trước 3 tháng tuổi: day (mát – xa) vùng túi lệ, không cần thông vì tỷ lệ tự khỏi rất cao trong thời gian này. Vệ sinh mí bằng nước muối sinh lý, sử dụng kháng sinh và kháng viêm nhỏ tại chỗ nếu có dấu hiệu viêm như ra rỉ mắt nhiều,…

• Cách day (massage lệ đạo cho trẻ): Trước khi tiến hành mát – xa, phải đảm bảo tay đã rửa sạch sẽ, móng tay cắt ngắn. Mát-xa nhẹ nhàng góc mắt cho bé, bắt đầu từ góc trong của mí mắt rồi di chuyển xuống phía mũi. Nên thực hiện mát-xa cho bé từ 5 – 10 lần/ngày, mỗi lần từ 5 – 10 phút. Việc mát-xa sẽ gây áp lực nhẹ nhàng đến ống dẫn lệ, giúp thông chất lỏng khỏi những đoạn bị tắc và giải phóng điểm bít tắc.

Từ 3 đến 8 tháng tuổi: Có thể bơm thông lệ đạo hoặc tra thuốc và day vùng túi lệ tùy theo yêu cầu của bố mẹ bệnh nhân và tình trạng biến chứng hoặc tiến triển của bệnh

Sau 8 tháng tuổi: Nên thông lệ đạo vì tỷ lệ tự khỏi của bệnh đã giảm xuống dưới 50%. Trước khi thông lệ đạo, trẻ sẽ được làm vệ sinh mắt để lấy hết ghèn gỉ. Dùng một ống nhỏ linh hoạt luồn vào bên trong lệ đạo bị tắc để thông. Gia đình cần thực hiện đúng các chỉ dẫn của bác sĩ trong việc chăm sóc bé để sau khi thông lệ đạo không bị tắc trở lại. Việc thông lệ đạo không gây nguy hiểm gì đến mắt của trẻ. Biến chứng hay gặp nhất là que thông đi lạc đường gây tổn thương lệ quản hoặc trẻ sặc nước khi bơm kiểm tra đường lệ sau khi thông.

Sau 1 năm tuổi: Thông lệ đạo vẫn có thể không giải quyết được tình trạng tắc, trẻ nên được phẫu thuật nối thông túi lệ – mũi.

Lưu ý: Trong thời gian trẻ được phát hiện có tắc lệ đạo nhưng bác sĩ chưa có chỉ định can thiệp, bố mẹ cần chú ý giữ vệ sinh mắt cho bé. Có thể dùng bông y tế thấm nước đun sôi để nguội (hoặc dùng nước muối sinh lý) nhẹ nhàng lau mắt cho bé 3-5 lần/ngày để lấy hết ghèn bám quanh mắt. Nếu phát hiện mắt bé sưng đỏ, cần đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa mắt để khám ngay.

6. Tổng kết

Theo dõi con yêu hàng ngày để phát hiện những bất thường về sức khỏe của con là điều cha mẹ thật sự cần lưu ý. Nếu trẻ có những biểu hiện bệnh tắc lệ đạo, Khách hàng có thể trực tiếp đến Bệnh viện chuyên khoa Mắt Alina tại địa chỉ MMS 10-11-12, Khu biệt thự Mimosa, Ecopark, Hưng Yên để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0866.224.883 để được hỗ trợ.

​