Nhược thị ở trẻ em – Kẻ thù thầm lặng đánh cắp ánh sáng tương lai

Nhược thị ở trẻ em (hay còn gọi là “mắt lười”) là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ dù đã đeo kính đúng số vẫn không nhìn rõ. Đây không chỉ là vấn đề về thị lực đơn thuần mà còn là mối nguy tiềm ẩn ảnh hưởng lâu dài đến khả năng học tập và phát triển của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nhược thị ở trẻ em

Nhược thị ở trẻ em là gì?

Nhược thị là tình trạng thị lực của một hoặc cả hai mắt kém phát triển, dù cấu trúc của mắt hoàn toàn bình thường và đã được điều chỉnh kính đúng số. Nguyên nhân chính là não bộ “bỏ qua” tín hiệu từ mắt yếu, chỉ xử lý hình ảnh từ mắt khỏe hơn. Khi tình trạng này kéo dài, mắt yếu sẽ mất khả năng nhìn rõ, dần trở nên “lười hoạt động” và khó phục hồi nếu không được điều trị sớm.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 3% trẻ em trên toàn cầu mắc nhược thị – nghĩa là cứ 100 trẻ thì có tới 3 em đối mặt với nguy cơ suy giảm thị lực vĩnh viễn nếu không được can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân gây nhược thị ở trẻ em

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nhược thị ở trẻ em, trong đó ba nhóm nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm:

Nhược thị do lác (lé)

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Khi hai mắt không cùng hướng nhìn, não sẽ ưu tiên hình ảnh từ mắt thẳng và “loại bỏ” hình ảnh từ mắt lệch để tránh nhìn đôi. Lâu dần, mắt lệch sẽ trở nên yếu đi, gây nhược thị.

Nhược thị do tật khúc xạ không đều giữa hai mắt

Khi một bên mắt bị cận thị, viễn thị hoặc loạn thị nặng hơn bên còn lại, não sẽ chỉ nhận hình ảnh rõ từ mắt tốt hơn. Mắt còn lại bị “bỏ qua”, dẫn đến giảm thị lực và phát triển thành nhược thị.

Nhược thị do cản trở đường nhìn

Một số trẻ có thể bị sẹo giác mạc, đục thủy tinh thể bẩm sinh, sụp mí nặng hoặc bất kỳ yếu tố nào che khuất trục nhìn. Khi ánh sáng không thể đi vào mắt đúng cách, võng mạc không nhận đủ kích thích, dẫn đến sự phát triển thị giác kém.

Dấu hiệu nhận biết nhược thị ở trẻ em

Nhược thị thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến phụ huynh khó phát hiện. Tuy nhiên, có thể nhận thấy một số dấu hiệu bất thường như:

• Trẻ nghiêng đầu, nheo mắt hoặc che một mắt khi nhìn
• Khó khăn trong việc nhìn xa hoặc đọc sách, viết bài
• Thường xuyên bị nhức mắt, mỏi mắt hoặc mất tập trung khi học
• Trong trường hợp nặng, trẻ có thể xuất hiện lác nhẹ hoặc nhìn không đồng đều giữa hai mắt.

Vì vậy, khám mắt định kỳ cho trẻ từ sớm là điều vô cùng quan trọng để phát hiện và điều trị nhược thị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết nhược thị

Nhược thị ở trẻ em có nguy hiểm không?

Nhược thị là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực không thể phục hồi nếu không được điều trị sớm.

Ở giai đoạn đầu, trẻ vẫn có thể sinh hoạt bình thường nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu để muộn sau 8 tuổi, khi não bộ đã hoàn thiện khả năng xử lý hình ảnh, việc phục hồi thị lực sẽ rất khó khăn. Thậm chí, mắt yếu có thể mất thị lực vĩnh viễn.

Nhược thị không chỉ ảnh hưởng đến khả năng học tập và vận động mà còn tác động lâu dài đến tâm lý và tương lai nghề nghiệp của trẻ.

Chẩn đoán và điều trị nhược thị ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt Alina

Tại Bệnh viện Mắt Alina, trẻ được kiểm tra thị lực chuyên sâu bởi đội ngũ bác sĩ nhãn nhi giàu kinh nghiệm. Quy trình khám và điều trị bao gồm:

Khám và đo thị lực toàn diện

Bác sĩ sẽ kiểm tra thị lực từng mắt, đánh giá khúc xạ, tình trạng lác, loạn thị và khả năng phối hợp hai mắt.

Xác định nguyên nhân và mức độ nhược thị

Việc xác định chính xác nguyên nhân giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị cá nhân hóa phù hợp với từng trẻ.

Điều trị kết hợp và theo dõi lâu dài

Phương pháp điều trị nhược thị có thể bao gồm:

• Đeo kính đúng số để điều chỉnh tật khúc xạ.
• Bịt mắt tốt để kích thích mắt yếu hoạt động, giúp phục hồi thị lực.
• Tập luyện thị giác chuyên sâu với các bài tập kích thích phối hợp hai mắt.
• Điều trị nguyên nhân nền, như phẫu thuật lác hoặc xử lý vật cản tầm nhìn nếu có.

Chẩn đoán và điều trị nhược thị ở trẻ em tại Bệnh viện Mắt Alina

Phòng ngừa nhược thị ở trẻ em – Hành động sớm để bảo vệ thị lực

Phụ huynh hoàn toàn có thể giảm nguy cơ nhược thị ở trẻ em bằng cách:

• Cho trẻ khám mắt định kỳ ít nhất một lần mỗi năm, đặc biệt khi có biểu hiện nghi ngờ
• Phát hiện và điều trị sớm tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị
• Khuyến khích trẻ hoạt động ngoài trời ít nhất hai giờ mỗi ngày để giúp mắt phát triển khỏe mạnh
• Hạn chế để trẻ sử dụng điện thoại, máy tính bảng hoặc xem tivi quá lâu.

Nhược thị ở trẻ em là “kẻ thù thầm lặng” có thể đánh cắp ánh sáng tương lai nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc thăm khám định kỳ, điều trị sớm và tuân thủ phác đồ của bác sĩ là chìa khóa giúp trẻ phục hồi thị lực và phát triển bình thường.

Đừng để con bạn là một trong 3% trẻ bị ảnh hưởng bởi nhược thị. Hãy cho trẻ kiểm tra thị lực định kỳ tại Bệnh viện Mắt Alina – nơi mỗi bạn nhỏ đều được chăm sóc bằng phác đồ cá nhân hóa, an toàn và hiệu quả, để bảo vệ ánh sáng cho tương lai.